Omrin: meer dan afvalverwerking

Informatieavond

Dinsdagavond 10 februari stond er een informatiebijeenkomst in de agenda. Het zou gaan om informatie “vanuit het college” over het collegevoorstel om de aandelen Omrin toch niet te verkopen. (Eerder besloot de gemeenteraad de aandelen wèl te verkopen, maar het college stelt de raad voor om op dat eerdere besluit terug te komen.)

De informatie “vanuit het college” bleek te bestaan uit een presentatie van Omrin zelf, vertegenwoordigd door niemand minder dan directeur John Vernooij. Dat was voor een aantal raadsleden toch wel een verrassing. Met name Geert Postma van de PvdA sprak er zijn verbazing over uit. Hij had meer verwacht dan alleen een verkooppraatje van het Omrin.

Wethouder Wiersma verduidelijkte dat de informatie vanavond zou bestaan uit een presentatie van Omrin. Hij vond het belangrijk dat Omrin de gelegenheid zou krijgen te laten zien dat zij veel meer doen dan alleen afval verwerken. Later zou meer informatie volgen, ook over de mogelijkheden van andere partijen.

Hergebruik

Dantumadiel doet het wat hergebruik betreft best goed. Ons hergebruikspercentage ligt hoger dan het gemiddelde in Nederland. Maar het doel, 75%, is nog niet bereikt. In Metslawier is een proef gedaan, vooral gericht op kunststof en drankenkartons. Maar ook daar kwamen we niet aan de 75%.

Bij analyse van de inhoud van de grijze containers blijkt nog steeds een belangrijk deel te bestaan uit GFT-afval (in Friesland gemiddeld 38%, in Feanwâlden zelfs 51%). Dat is afval dat eigenlijk in de groene containers thuishoort. Daarnaast zit er ook nog eens zo’n 10% papier in.  

Volgens Vernooij kun je de doelstelling van 75% hergebruik onmogelijk halen met alleen maar bronscheiding. En zelfs al zou het kunnen, dan nog verdient nascheiding volgens hem de voorkeur. Het filosofie van Omrin is dan ook: “Nascheiding waar het kan, bronscheiding waar het moet.” Dat geldt te meer sinds bronscheiding door strengere wetgeving per 1 januari nog moeilijker is geworden.

Nascheiding

De uitgesproken gerichtheid op nascheiding maakt Omrin redelijk uniek. De laatste tijd merkt Omrin dat de belangstelling voor nascheiding toeneemt, onder andere uit Amsterdam, uit Rotterdam en uit Twente. Sinds 1 januari doet Omrin ook aan nascheiding van drankenkartons. Een volgende stap zou kunnen zijn nascheiding van luiers.

De REC in Harlingen draait goed. Na 3 jaar zijn de meeste kinderziekten eruit en neemt de weerstand uit de omgeving af. De portefeuille is goed gevuld; er is afval zat. Er is absoluut geen noodzaak om afval te importeren.

John Vernooij over de REC: “Er zal altijd een groep blijven die er niet blij mee is. Het enige wat wij kunnen doen, is transparant zijn.” Verder zei hij het jammer te vinden dat mensen zich zo weinig realiseren dat de REC verantwoordelijk is voor ongeveer de helft van de duurzame energieproductie in heel Fryslân.

Bronscheiding

Op het gebied van bronscheiding doet Omrin van alles: NME-programma (5x Beter Bezig), afvalcoaches, milieustraten, textielsorteercentra, kringloopwinkels (Omrin Estafette). De milieustraat Damwâld is heel druk (alleen de milieustraat in Leeuwarden drukker).

Waar mogelijk werkt Omrin met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt: als afvalcoach, bij de kringloopwinkels en bij de milieustraten. Ook bij de milieustraat in Damwâld loopt iemand van Leer-/werkbedrijf NEF mee.

Business development

Omrin werkt op dit moment aan de ontwikkeling van groene gassector. Zelf zou het willen investeren in een installatie voor het opwerken van biogas. Daarnaast draagt het bedrijf bij aan de financiering van een leerstoel Kunststofrecycling aan de Stenden Hogeschool in Leeuwarden. (De consument heeft nog steeds negatieve associaties bij hergebruikte materialen. Hergebruik van materialen in de voedingsmiddelenindustrie is streng gereguleerd.)

Omrin werkt samen met een groot aantal partijen: SW-bedrijven als Caparis, Empatec en NEF, het Leger des Heils (in de textielsorteercentra), Van der Galiën, mogelijk ook met Huhtamaki (drankenkartons), enzovoorts.

Een mogelijke toekomstige ontwikkeling is mestvergisting (bijvoorbeeld in samenwerking met Friesland Campina). Verder zou het bedrijf in principe best willen investeren in een textielsorteercentrum in het DDFK-gebied. John Vernooij: “Wij zouden hier in Friesland een hele kringloopindustrie willen opbouwen.”

Fryslân en tarieven

Omrin wil een Noord-Nederlands bedrijf zijn met tenminste tweederde van de aandelen in Friese handen. Maar er is ook interesse uit andere delen van Nederland (onder andere uit 6 gemeenten op de Veluwe). In Groningen werkt Omrin samen met een aantal gemeenten in Afvalbeheer Noord-Groningen. Vernooij verwacht dat de activiteiten in Groningen zullen toenemen (o.a. in Delfzijl en Appingedam).

Hoofddoel van Omrin is verwerking van afval voor Friese gemeenten tegen een zo laag mogelijk tarief. Het tarief is sinds 2007 gedaald van € 115 tot € 65 op dit moment. Een verdere daling wordt niet direct verwacht. De komende tijd zal Omrin prioriteit moeten geven aan aflossing van schulden. Maar vanaf 2018 zouden de tarieven wellicht weer wel kunnen dalen.

Waarom gemeenten als aandeelhouder?

Kees Wielstra van Dantumadeel’82 wierp de vraag op waarom Omrin overheden als aandeelhouder had en geen particuliere partijen. Vernooij antwoordde daarop (op persoonlijke titel): afvalverwerkers met particuliere aandeelhouders worden vaak internationaal aangestuurd. Omrin vindt het belangrijk wat te betekenen voor de regio. Bovendien worden ze vaak aangestuurd puur op ‘cash.’ Bij Omrin gaat het om veel meer dan ‘cash’: ook om duurzaamheid en om de onderkant van de arbeidsmarkt.

Hoewel dhr. Vernooij er niet direct op aandrong, liet hij er toch geen onduidelijkheid over bestaan dat hij hoopte dan Dantumadiel (en Dongeradeel) op het besluit tot verkoop van de aandelen Omrin terug zou komen. Hij deed een beroep op solidariteitsgevoel: solidariteit van Dantumadiel (en Dongeradeel) met de andere Friese gemeenten. Dantumadiel zou volgens hem niet moeten gaan puur en alleen voor de laagste prijs. “Het kan best zijn dat er iemand € 5 goedkoper is,” zo zei hij.

Wel gaf hij toe dat de kritische houding van Dantumadiel (en Dongeradeel) Omrin te denken had gegeven. “We hebben er vreselijk veel van geleerd.” De aandacht voor de hoofddoelstelling van Omrin, afvalverwerking tegen een zo laag mogelijk tarief, is toegenomen.

TB/150214