Groepsdenken in DDFK-bestuur

Voorzitter,

Het rapport “Met een blik over de schouder vooruitkijken” gaat over het hoe van de ambtelijke fusie tot nu toe en over het hoe van de ambtelijke fusie vanaf nu. De conclusie is dat het niet goed gegaan is, dat het een en ander veranderen moet en dat het dan wel goed zal gaan.

Wat is er niet goed gegaan? De belangrijkste reden voor het mislukken van de ambtelijke fusie tot nu toe is mijns inziens wat Dhr. Bruijn noemt groepsdenken. Groepsdenken bij burgemeesters, wethouders en leidinggevende ambtenaren. Wat is dat, groepsdenken? Het is een gesloten houding. Het is een niet meer open staan voor signalen van buitenaf. Het is een niet open staan voor andere meningen. Het is een niet bereid zijn tot een inhoudelijke discussie. Het is een houding van “het moet en het zal”.

Groepsdenken is buitengewoon kwalijk. Overal en altijd, maar wel in het bijzonder in een gemeentelijke organisatie Anno Domini 2016. Burgemeesters, wethouders en leidinggevende ambtenaren zijn bij uitstek functionarissen die een goed ontwikkelde antenne moeten hebben voor signalen van buitenaf. In het bijzonder voor signalen vanuit het personeel en voor signalen vanuit de gemeenteraad. Meer dan ooit is het van belang dat burgemeesters, wethouders en ambtenaren in gesprek zijn met mensen van buiten, verantwoording afleggen van hun beleid, open staan voor kritiek op hun beleid en bereid zijn hun beleid zo nodig bij te stellen.

Dhr. Bruijn wijst erop dat burgemeesters, wethouders en leidinggevende ambtenaren onvoldoende voeling hadden met het personeel. Belangrijke signalen vanuit het personeel zijn door hen niet opgemerkt of in ieder geval onvoldoende serieus genomen. En dat is hen opgebroken. Het personeel heeft daar geen genoegen mee genomen en uiteindelijk een negatief advies uitgebracht over de stukken die moesten leiden tot de overgang van alle ambtenaren naar de fusieorganisatie.

Voorzitter, dhr. de Bruijn heeft niet gesproken met raadsleden van Dantumadiel. Maar als hij dat gedaan had, had hij waarschijnlijk dezelfde geluiden opgevangen als bij het personeel. Voor mij was het in ieder geval buitengewoon herkenbaar. Die geslotenheid. Dat niet open staan voor de mening van de gemeenteraad van Dantumadiel. Dat niet bereid zijn tot een inhoudelijke discussie. Die houding van “het moet en het zal”. De gemeenteraad van Dantumadiel heeft al vele malen uitgesproken niet bereid te zijn tot een herindeling. Maar het lijkt erop dat die vele malen herhaalde uitspraak tot op de dag van vandaag nog steeds niet wordt geaccepteerd. Dantumadiel moet en zal herindelen.

Ik weet het, dit is nogal een uitspraak en daarom zal ik hem toelichten. Dantumadiel moet en zal ambtelijk fuseren. Dantumadiel gaat straks niet herindelen, maar wel ambtelijk fuseren. Dat is aan niemand uit te leggen. In de Leeuwarden Courant vonden ze het “gek” en “een raar idee”. In het Friesch Dagblad vond prof. Engels het een “bestuurlijk wangedrocht”. En bij Omrop Fryslân hadden ze het over een “nuvere sitewaasje”.

Niet herindelen, maar wel ambtelijk fuseren. Het CDA kan het ook niet uitleggen. “It klinkt hurd”, zei fractievoorzitter Jan Jitse Visser bij de behandeling van het herindelingsvoorstel, “mar Dantumadiel bestiet net mear.” “Aanst binne wy een gemeente sûnder ambtners”. En zonder herindeling heeft de gemeenteraad alleen nog maar “lege briefkes” in te brengen, allemaal nog volgens Dhr. Visser. Maar meneer Visser, vraag ik dan, een herindeling wordt het niet. Waarom wilt u dan toch door met die ambtelijke fusie? Of… hoopt u nog steeds op een herindeling? Later? Kijk, dat bedoel ik.

Niet herindelen, maar wel ambtelijk fuseren. De FNP kan het ook niet uitleggen. Fractievoorzitter Jerrit de Bruijn heeft er nooit een geheim van gemaakt. Hij is tegen een ambtelijke fusie. Zo’n ambtelijke fusie ziet hij helemaal niet zitten. Dantumadiel moest zelfstandig blijven, of desnoods maar helemaal herindelen. Nou, herindelen wordt het niet, meneer De Bruijn. Waarom wilt u dan toch vasthouden aan de ambtelijke fusie? Waarom kiest u niet voor een zelfstandig Dantumadiel? Of… gaat u ook nog steeds voor een herindeling? Later? Omdat dat moet van het CDA? Kijk, dat bedoel ik.

Niet herindelen, maar wel ambtelijk fuseren. Van de CU heb ik nooit gehoord dat een ambtelijke fusie het je van het is. De CU wist het eigenlijk nooit zo goed en volgens mij weten ze het nog niet. Ze willen het wel eens proberen. En als het dan niet gaat, stoppen ze d’r gewoon mee, zeggen ze. Ik snap het niet. Ziet fractievoorzitter mevrouw Smit nu echt niet dat zo’n ambtelijke fusie onze gemeente niets goeds brengt en over een aantal jaren onherroepelijk alsnog op en herindeling uitloopt? Ik zou dat risico niet willen nemen. En te denken dat je met zo’n ambtelijke fusie zo maar kunt stoppen, dat is een utopie. Een ontvlechting, als die al mogelijk zou zijn, dat zou je je ambtenaren niet aan moeten willen doen.

Het college dan. Kan die het ons uitleggen? Nee, het college kan het ook niet. Ze doen het tenminste niet. Ze zijn niet bereid de ambtelijke fusie inhoudelijk ter discussie te stellen, ook niet als een motie van de raad hen daartoe uitnodigt. Ze volharden in groepsdenken. In een gesloten houding. In een niet open staan voor signalen van vanuit de raad. In een niet open staan voor andere meningen. In een houding van “het moet en het zal”. Dantumadiel moet en zal ambtelijk fuseren en uiteindelijk na een aantal jaren alsnog herindelen. Kijk, dat bedoel ik.

Voorzitter, groepsdenken heeft meer te maken met aristocratie dan met democratie. Het heeft veel te maken met machtsdenken. “Het moet en het zal en we drukken het er wel door”. Bij het personeel is dat niet gelukt. En wat SGP Dantumadiel betreft, zal dat bij de gemeenteraad ook niet lukken. Wij gaan er dwars voor liggen.

Voorzitter, SGP Dantumadiel wil zelf niet vervallen in groepsdenken. Dat is ook niet zo moeilijk, want macht hebben we toch niet. Maar we willen vooral graag in discussie gaan. Wat ons betreft kan er over een ambtelijke fusie verder gesproken worden, maar alleen onder drie voorwaarden: (1) behoud van eigen beleidsvormend personeel van Dantumadiel; (2) geen gedwongen winkelnering; en (3) einde groepsdenken. Dat laatste is misschien nog wel het allerbelangrijkste. En volgens SGP Dantumadiel is daar meer voor nodig dan alleen goede wil. Daar is coaching voor nodig.

Voorzitter, wij dienen een motie in waarin wij het college oproepen serieus werk te maken van een cultuurverandering in het gemeentebestuur. Einde groepsdenken.

Voorzitter,

Over het voorstel tot financiering van de interim directeur het volgende:

Deze raad heeft eerder dit jaar een motie aangenomen waarin zij u verzocht vóór 1 juni 2016 met een voorstel te komen met betrekking tot ambtelijke samenwerking. Nu vraagt u budget voor een interim manager voor een periode van 8 maanden + uitloop. Wij vinden dat u met uw tweede vraag vooruitloopt op het voorstel met betrekking tot ambtelijke samenwerking. We begrijpen dat er haast geboden is en dat we daarom niet kunnen wachten tot na de behandeling van uw voorstel. Maar aan de andere kant vinden wij het niet gepast u nu vooruitlopend op de behandeling van uw voorstel, in een keer het hele bedrag ter beschikking te stellen. We stellen voor voorlopig een derde van het gevraagde bedrag ter beschikking te stellen en over het restant een nader besluit te nemen na behandeling van uw voorstel met betrekking tot ambtelijke samenwerking. Wij hebben dit voorstel vastgelegd in een amendement.

Een tweede amendement betreft de frictiekosten. Wij stellen voor om in het contract met de beoogde interim manager als afrekenbare afspraak op te nemen dat hij/zij vóór 1 juni 2016 de gemeenteraden een opgave verstrekt van de te verwachte frictiekosten, die te specificeren en persoonlijk toe te lichten aan de gemeenteraad.